BAF Nedir Ve Nasıl Hesaplanır?

Taşımacılık tedarik zincirinin önemli bir parçasıdır. Her taşımacılık şeklinde farkı terimler kullanılırken hava, deniz ve kara yolu taşımacılığında kullanılan terimler sektörün çalışma şeklini belirler. BAF da bu terimlerden biridir. BAF, Bunker Adjustment Factor, uluslararası kara yolu taşımacılığında da kullanılmaya başlansa da asıl kullanım alanı denizyolu taşımacılığıdır. Bunker petrolden elde edilen yakıttır. Deniz taşımacılığında kullanılan petrol dağıtımı ve saklaması oldukça zor bir petrol türevidir. Gemilerde aktif olarak kullanılabilmeleri ancak sürekli ısıtılmalarıyla mümkündür. Bu da çevre kirliliğine sebep olan bir durumdur. Bu durumda Bunker Adjustment Factor, deniz yolu taşımacılığına gemi yakıtları ayarlama oranı olarak tercüme edilmiştir. Başka bir deyişle; petrol fiyatlarında meydana gelen değişimlerin toplam navlun maliyeti hesabına yansıtılmasıdır. 

Yakıt, navlun fiyatını etkileyen değişkenlerden biridir. Bunker Adjustment Factor daha önce taşıma firmaları tarafından oluşturulan konfederasyonların ortak kararıyla belirlenirken bu durum 17 Ekim 2018 yılında Avrupa komisyonu tarafından yasaklanmıştır. Böylece deniz taşımacılığında kullanılan gemi yakıtları fiyatlarının belirlenmesi her bir taşıma firmasının kendisine verilmiştir. Günümüzde her bir taşıma firması kendi yakıt fiyatını, piyasadaki dalgalanmalara göre, bağımsız olarak belirler. Bununla birlikte firmalar Avrupa Topluluğu tarafından olası bir haksız rekabete karşı denetlenir.

 

BAF Nedir?

Bunker Adjustment Factor, Türkçeye yakıt ayarlama oranı olarak geçmiştir. Deniz taşımacılığında yakıt oldukça önemli bir navlun girdisidir. Piyasa şartlarındaki belirsizlik ilk olarak yakıt fiyatlarına yansır. Bundan dolayı denizyolu taşımacılığı yapan firmalar gemi yakıtlarında meydana gelen değişimleri yakından takip ederler. Bununla birlikte deniz taşımacılığında navlun hesabı birden fazla parametre dikkate alınarak yapılır. Bu parametrelerin bazıları sabit maliyetken bazıları ise değişken maliyetlerdir. 

Gemi taşımacılığında acenteler sürekli dalgalanan değişkenlere karşı zarar etmemek için navlun fiyatına ek masraflar ekleyerek değişken maliyetleri takip ederler. Gemi taşımacılığından gemi yakıtları en önemli masraf kalemlerinden biridir. Petrol fiyatlarını çok sık değişmesi gemi navlununda da değişikliğe sebep olur. Dolayısıyla deniz yolu taşımacılığı yapan firmalar navlun hesabı yaparken önemli bir değişken olan yakıt maliyetini de navlun maliyetlerinde hesaba katarlar. BAF’ın navluna nasıl yansıtılacağı ise müşteri ve taşıyıcı firma arasındaki anlaşmaya bağlıdır.

BAF Nasıl Hesaplanır?

Bunker Adjustment Factor, yükün gideceği rota, yükün taşınacağı konteyner ve konteyner boyutuna göre hesaplanır. Yapılan bir BAF hesaplama çalışmasında geminin büyüklüğü ve hızına bağlı olarak yakıt maliyetinin toplam konteyner taşımacılığı maliyetinin %20’si ila %40’ı arasında değişen bir orana tekabül ettiği görülmüştür.

BAF navlun fiyatının içinde hesaplanabildiği gibi navluna ek olarak ayrı da hesaplanabilir. Bu taşıyıcı ve yükleyici arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Deniz taşımacılığında gemi yakıtları maliyeti oranı hesaplanırken farklı yakıt maliyeti ayarlama yöntemleri kullanılır. Bunlar; sabit, değişken ve süreli olmak 3 şekilde incelenebilir.

• Sabit BAF; Denizyolu taşımacılığı yapan firmalar ve müşteri sabit bir oran üzerinde anlaşır. Yakıt fiyatı ne olursa olsun aynı oran navluna eklenir. Sabit navlun maliyeti söz konusudur. Bu yöntemin avantajı ürün maliyetine eklenen navlun hesabının net olmasıdır. Bununla birlikte denizyolu taşımacılığı yapan firma yakıt maliyeti olarak eklediği oranı doğru öngöremezse yakıt dalgalanmalarının getirdiği avantajı kaçırabilir. Müşteri ise olası düşüşlerden faydalanmamış olur. 
• Değişken BAF; Yakıtta oluşan her değişim navluna eklenir. Navlun fiyatı yakıt maliyetindeki değişime bağlı olarak sürekli değişir. Bu her iki taraf için de iş yükü getirir. Sürekli değişen navlun maliyeti müşterinin sattığı ürün maliyetinde değişiklik yapmasına sebep olur. Taşıma firması hemen hemen her değişimi maliyetine yansıttığı için iş yükü dışında avantajlıdır. 
• Süreli BAF; Taşıma firması ve müşteri anlaşarak 3 ay, 6 ay, 1 yıl gibi belirli bir süreyle BAF’ı fikslerler. Süre sonundaki duruma göre ise tekrar yakıt maliyeti ayarlaması yaparlar. Fiyat ayarlama süresi gelene kadar aradaki fiyat avantaj ya da dezavantajı kaçırılsa da daha az iş yükü getiren bir yöntemdir. 

Diğer yandan başka bir anlaşma modelinde yakıt fiyatları için bir tepe nokta belirlenir. Yakıt fiyatı anlaşılan noktaya ulaştığında BAF fiyatı yeniden gözden geçirilir. Her bir taşıma firması kendi firma stratejilerine en uygun hesaplama ve fiyat ayarlama mekanizmasını kullanır. 

Yakıt fiyatlarının navluna nasıl ekleneceği denizyolu taşımacılığı yapan firma ve müşteri arasında yapılan sözleşmelerde detaylandırılır. Bazı sözleşmelerde hesaplamalar detaylı olarak anlatılırken bazı sözleşmelerde ise BAF navlunun içine yedirilir. Değişken maliyet üzerinden anlaşma yapıldığında yakıt maliyetindeki her değişim müşteri navlun fiyatına yansıtılır. Bu durumda her bir navlun fiyatının tek tek verilmesinde yarar vardır. Aynı şekilde Belirli bir süreye bağlanan navlun anlaşmalarında ve belirli bir oran belirlenen yakıt maliyet oranı hesaplamalarında da şeffaf fiyat mekanizması kullanmak yerinde olur.

 

Farklı Hesaplama Yöntemleri

Deniz taşımacılığı yapan firmalar gemi yakıtlarının maliyet oranlarını hesaplarken farklı hesaplama yöntemleri kullanırlar. Bu formüllerden bazıları aşağıdaki gibidir. 

• BAF=yakıt fiyatı x ticaret faktörü: Bazı hesaplamalarda yakıt fiyatı olarak Dünya’daki en önemli yakıt ikmal limanlarında kullanılan ortalama yakıt fiyatı alınırken bazı hesaplamalar ise Avrupa komisyonunun yayınladığı oranlar baz alınır. Her iki durumda da gemilerin yakıt harcamaları; taşıma süresi, yakıt verimliliği, rota, varılacak destinasyon, konteyner ölçüsü ve ticaret dengesi gibi kriterlere göre belirlenir. 
• BAF= toplam yakıt tüketimi x taşıma süresi / dolu gemi kapasitesi x kullanım faktörü gibi bir formül de kullanılarak hesaplanır. Bu hesaplama da her bir çeyrekte, yıl ortasında ya da yıl sonundaki yakıt fiyatına bakarak fiyat revizesi yapılabilir.
• Başka bir yakıt maliyeti hesaplama şekli; Ton başına yakıt fiyatı x Yakıt tüketimi(ton) / 20’lik konteyner olarak formüle edilmiştir.

 

BAF Ücretlendirmeleri Nasıl Belirlenir?

BAF fiyatları denizyolu taşıma hizmeti sağlayan firmadan yayınlanır. Bu ücretlendirme aylık olarak belirlenir. Döviz kurundaki dalgalanmalar da BAF’ı etkileyeceğinden aylık olarak yakıt maliyetinin belirlenmesi hem taşımacılık firması hem de müşteri tarafında olası kar kaybını minimize eder. Gemi yakıtlarının maliyeti hesaplaması yaparken Avrupa bölgesi için Avrupa Komisyonu tarafından internet sayfasında düzenli olarak yayınlanan ülke akaryakıt satış fiyatları listesi referans niteliği taşıyabilir. Böylece deniz yolu taşımacılığı yapan firmaların müşterileriyle yaptıkları sözleşmenin fiyat ayarlaması kısmında bu fiyat sayfasını referans olarak gösterebilirler.

 

Denizyolu Navlununa BAF Nasıl Yansıtılır?

Denizyolu taşımacılığı yapan firmalar; navlun fiyatı teklifi verirken yakıt maliyetini ekstra maliyet olarak ayrı gösterebilecekleri gibi navlunun içinde de verebilirler. Daha şeffaf maliyet hesabı vermek isterlerse her bir maliyetin nasıl hesaplandığını da müşterileriyle mutabık kalacakları bir fiyat mekanizması üzerinde gösterebilirler. Böyle bir sistem özellikle süreli yakıt maliyeti hesaplamalarında tercih edilir.

 

Çevre Dostu Uygulamaların BAF’a Etkisi

Uluslararası Denizcilik Kurumu (IMO), 1 Ocak 2020’de taşımacılıkta doğa dostu yakıtların kullanımını gündeme getirmiştir. Bu çevre dostu uygulamalarla kükürt emisyonlarının %3,5’ten %0,5 seviyesine inmesi hedeflemiştir. Bunker Adjustment Factor maliyetlerini arttıran bir uygulama olsa da hem insan sağlığı hem de sürdürülebilir bir doğa için önemli bir uygulamadır. Yeni uygulama ile birlikte BAF hesaplama yöntemlerinin de alınacak çevre dostu önlemlere göre revize edilmesi beklenmektedir. Her durumda deniz taşımacılığında BAF üzerinde çok durulan önemli bir maliyet ayağıdır.

Esalco Lojistik donanımlı ve yetkin kadrosu ile firma stratejilerinize uygun Bunker Adjustment Factor hesaplaması sunarak rekabette ön sıralara çıkmanıza destek olur. Verdiği avantajlı ve şeffaf navlun hesaplamalarıyla Esalco Lojistik denizyolu taşımacılığında çözüm ortağınız olmaya aday. Daha detaylı bilgi için irtibata geçebilirsiniz.