Lojistik literatürüne göre birden fazla taşıma türünün entegrasyonu ile yürütülen lojistik faaliyetler genel olarak 3 ana grupta değerlendirilmektedir.
Bir yükün, bir ülkeden bir diğer ülkeye, en azı iki farklı lojistik servis kullanılarak, tek evrak, tek sözleşme ve tek sorumlu tarafından ulaştırılması “multimodal taşımacılık” olarak tanımlanmaktadır. Bir önceki yazımızda detaylı şekilde anlattığımız “kombine taşımacılık” ise, intermodal taşımacılığının içinde yer alan ancak taşımanın büyük çoğunluğunun denizyolu, iç denizyolu ya da demiryolu ile gerçekleştirildiği ve karayolu taşımacılığının işin bitişinde ya da başlangıcında konunun içine çok kısıtlı miktarda dahil edildiği bir lojistik türü ifade eder.
Bu yazımızın konusu olan “intermodal taşımacılık” ise; yükün, iki ya da daha fazla lojistik servis hizmeti kullanılarak, taşıma kabı veya taşıma aracı değiştirilmeden; lojistik servis türü değiştiğinde ise yükün kendisi yeniden elleçlenmeden yapılan lojistik faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır.
Intermodal taşımacılıkta sözlük tanımının haricinde vurgulanabilecek en önemli nokta, sürdürülebilir lojistik süreçlerin en önemli parçalarından biri olduğudur. Multimodal taşımacılık ile arasındaki en belirgin fark ise, multimodal sistemde en az iki ülke arasında yapılan lojistik hizmetin tek bir sorumlu tarafından gerçekleştirilmesi ve bu durumun hukuki kolaylıklar sağlamasıyken; intermodal sistemde yükün tüm lojistik süreç içerisinde sadece bir kere elleçlenmesinin getirdiği avantajdır.
Intermodal taşımacılık; denizyolu, havayolu, karayolu ve demiryolu gibi tüm lojistik servisler içerisinde yapılabilecek en avantajlı kombinasyonu sunmayı hedefler. Bu sayede zaman, maliyet, hız, güvenlik optimizasyonu sağlar. Taşımacılık türleri içerisinde güvenlik ve maliyet seçenekleri açısından kıyaslandığında en çok tercih edilen denizyolu lojistiği intermodal taşımacılığın da merkezinde yer almaktadır. Özellikle, denizyolu servisinin Ro-Ro gemiler kullanılarak karayolu servisi ile birleştirilmesi hem ülkelerin uyguladığı prosedürlerde hem de servis maliyetlerinde avantajlar sağlamaktadır. Intermodal taşımacılığın bir diğer önemli bileşeni ise demiryolu lojistiğidir. Intermodal lojistik sistemi içerisinde özellikle desteklenen demiryolu servisi, karayolu ile birleştirildiğinde kısa mesafeli taşımalarda esneklik, uzun mesafeli taşımalarda ise maliyet avantajı sunmaktadır. Intermodal taşımacılık sistemi içerisine havayolunun dahil edilmesi ise ağırlıklı olarak değerli yüklerin taşınmasında söz konusu olmaktadır. Havayolu ile entegrasyon sisteminin maliyetli olması göz önünde bulundurulduğunda ancak yüksek değerli ya da hızlı taşınması gereken yükler söz konusu olduğunda tercih edildiğini söylemek mümkündür.
Intermodal taşımacılık sisteminin kusursuz şekilde işleyebilmesi için altyapı yatırımlarının artırılması, yasal prosedürlerin düzenlenmesi, hukuki şartların sağlanması, ulaşım ağlarının entegrasyonunun gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle konu ülkeler bazında desteklenmeli ve süreçlerin aksamadan işlemesi için konu genel bir politika olarak ele alınmalıdır. Bu sebeple Avrupa Birliği kapsamında Avrupa ülkeleri arasında intermodal servis ağının kusursuz işleyebilmesi için protokoller yapılmakta, bu alana ortak yatırımların sağlanması amaçlanmaktadır.
Intermodal taşımacılık içerisinde en fazla risk içeren ve bu sebeple de en fazla uzmanlık gerektiren konu; yükün bir lojistik servisten diğerine aktarılması sırasındaki süreçlerin doğru yönetilmesi ve bu noktada ihtiyaç duyulan özel ekipmanların sağlanmasıdır. Çünkü intermodal taşımacılık sistemi tercih edildiğinde en az bir kere gerçekleşmesi gereken bu transfer esansında, yükün servisler arası aktarımında bir başka lojistik süreç başlamaktadır ve bu durum lojistik planlamanın en başından itibaren kusursuz bir koordinasyon sağlanması gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Genel çerçeveden bakıldığında intermodal taşımacılık yüksek yatırım maliyetine ve karmaşık bir yapıya sahipmiş gibi görünse de sistemin bileşenleri doğru şekilde bir araya getirilerek yapıya işlerlik kazandırılması durumunda oldukça avantajlı bir konuma evrilmektedir. Çünkü intermodal taşımacılık sisteminde amaçlanan maliyetleri optimum seviyede tutarak en verimli ve katma değerli taşımacılık sistemini kurgulamak ve bu sayede kapıdan kapıya ulaştırma sistemini sağlayabilmektir. Yani bir anlamda tedarik zinciri yönetimini kusursuz şekilde gerçekleştirebilmektir. Bunu başarabilmek için de tüm lojistik servislerin en avantajlı yönlerini değerlendirmek ve kurguyu bu doğrultuda yapabilecek uzmanlık bilgisine sahip olmak gerekmektedir.
