Intermodal ve Kombine Taşımacılık Farkı
Lojistik servisler yükün türüne, ihtiyaca, coğrafi koşullara göre farklı sınıflara ve gruplara ayrılabilmektedir. Lojistik faaliyetlerin aynı ülke sınırları içinde yapılmasına ya da ülkeler arasında yapılmasına bağlı olarak yurtiçi ve uluslararası taşımacılık hizmetleri olarak tanımlanması en temel sınıfsal ayrımdır. Ayrıca lojistik süreçlerde seçilen taşıma türü de bir başka gruplandırma konusudur. Karayolu, havayolu, denizyolu, demiryolu gibi… Bir başla sınıflandırma biçimi de lojistik süreçte kullanılacak taşıma türlerinin sayısına göre yapılmaktadır. Yani bir yükün bulunduğu noktadan, taşınacağı noktaya kadar geçen süreçte denizyolu, havayolu, karayolu ya da demiryolu servislerinden hangilerinin, hangi kombinasyonlarla kullanılacağı başka bir tanım gerektirmektedir.
Eğer bir yükün lojistiği, bulunduğu noktadan taşınacağı son noktaya kadar tek bir taşıma türü kullanılarak gerçekleştiriliyorsa, bu tür taşımacılık hizmetleri “unimodal”; iki veya daha fazla taşıma türünün tek bir lojistik operasyonda kullanılması ise “multimodal” taşımacılık olarak tanımlanmaktadır. Makalemizin devamında detaylandıracağımız bir diğer sınıflandırma ise multimodal taşımacılığın içinde gerçekleşen intermodal ve kombine olarak tanımlanan alt kırılımlardır.
Intermodal Taşımacılık
Intermodal taşımacılık en basit ifadeyle, bir yükün ikiden fazla lojistik servis türü kullanılarak bir noktadan diğerine taşınması olarak tanımlanabilir. Ancak bu tanımı biraz daha genişletmek istersek, taşınan yükün taşıma kabı ile ilgili de bilgi vermemiz gerekebilir. Bu tanımı detaylandıracak en temel nokta ise, lojistiği gerçekleştirilecek yükün mevcut taşıma kabı ile birlikte ve taşıma kabı açılmadan, yola çıktığı ilk lojistik servis türünden ayrılarak, bir başka lojistik servis türü ya da türlerine aktarılmasıdır. Intermodal taşımacılıkta, lojistik operasyonu gerçekleştirilecek yük, lojistik servis türü değiştirilirken taşıma kabı değiştirilmeden, art arda iki veya daha çok ulaşım sistemi kullanılmaktadır.
- Toplama (Collecting)
- Taşıma
- Dağıtım(Distribution)
Toplama aşamasında, taşınacak yükler farklı noktalardan alınarak önceden belirlenmiş toplama istasyonlarına getirilmektedir. Yükler burada konsolide edilerek, çıkacakları uzun yolculuğa hazırlanmaktadır. İkinci aşamada yükün, lojistik sürecin en uzun mesafesini kat edeceği taşımacılık türü seçimi yapılmaktadır. Genellikle bu seçim yükün türüne göre demiryolu ya da denizyolu servisleri arasında gerçekleştirilmektedir. Intermodal taşımacılığın son aşaması olan dağıtım sürecinde ise yükler ulaştıkları terminal alanlarında ayrıştırılmakta, yapılarına ve ulaşım noktalarına en uygun yeni bir lojistik servis türü seçilerek lojistik süreç tamamlanmaktadır. Bu süreçte, yükün iki farklı taşıma türüne aktarımı esnasında portainer, kule vinç, crane gibi elleçleme ekipmanları kullanılmaktadır.
Kendi içinde detayı oldukça fazla olan intermodal taşımacılık faaliyetleri başladığı andan, bittiği ana kadar son derece titizlikle planlanması gereken ve özel uzmanlık gerektiren bir lojistik süreçtir. Yükün gerek terminale geliş sürecinde, gerekse yüklenmesinde ve boşaltımında planlanan zamana uygun hareket edilmesi oldukça önemlidir. Intermodal taşımacılıkta süreçlerin hemen hemen tamamı birbirine bağlı ilerlediği için tüm bu aşamalar esnasında yaşanacak herhangi bir aksaklık tüm operasyonun başarısını etkileyebilmektedir. Dolayısıyla intermodal taşımacılıkta operasyonun başarısı ve verimliliği esastır. Tüm bu süreçlerin aksamadan devam edebilmesi ve verilen emeğin başarıya ulaşabilmesi için operasyonun her aşamasında değişikliğe gidilebilmesi, taşımacılık türlerinin seçiminde ayarlamalar yapılması mümkündür. Bu açıdan bakıldığında intermodal taşımacılık, oldukça esnek bir lojistik planlama imkanı sunmaktadır.
Kombine Taşımacılık
Kombine taşımacılık, minimum iki taşıma türünün kullanılması bakımından intermodal taşımacılık türü ile benzerlik gösterse de aralarında farklılıklar olduğu görülmektedir. İki lojistik servis türünü birbirinden ayıran en önemli fark, kombine taşımacılıkta yükün, onu taşıyan araçla birlikte bir başka taşıma aracına yüklenmesidir. Yani aktarım sırasında yük taşıma aracından ayrılmadan diğer taşıma aracına aktarılmaktadır. Bu sebeple de kombine taşımacılıkta yükün elleçlenmesi, aktarma yapılması gibi lojistik süreçler yaşanmamaktadır.
Ayrıca kombine taşımacılıkta, ikinci taşıma aracına yüklenen ilk taşıma aracı genellikle karayolu aracı olmaktadır. Bu da bize kombine taşımacılığın çoğu zaman karayolu taşımacılığıyla başladığını ve operasyonun yine karayolu taşımacılığı ile sona erdiğini göstermektedir. Intermodal taşımacılıkta yükün aktarılmasında kullanılan vinç, portainer, crane gibi elleçleme ekipmanlarının yerini kombine taşımacılıkta, taşıma aracının taşıma aracına aktarımını rahatlıkla gerçekleştirebilecek tekerlekli araçlar ve rampalar almaktadır.
Bununla beraber, kombine taşımacılıkta yükün taşıma kabının ne olacağının fazla bir önemi yoktur. Yükün aktarımı taşıma aracı ile birlikte yapıldığı için kombine taşımacılıkta taşıma aracının yapısı değerlendirilmektedir. Kombine taşımacılık tamamıyla zaman, maliyet ve operasyonel hizmet kalitesi parametreleri göz önünde bulundurularak planlanmaktadır.
Makalemizde detaylıca anlatmaya çalıştığımız kombine ve intermodal taşımacılık arasındaki farklardan yola çıkarak özetlememiz gerekirse, kombine taşımacılığın, intermodal taşımacılığın bir miktar sınırlandırılmış versiyonu olduğunu söylemek mümkündür. Ancak her iki taşımacılık türünde de ön planda olan zaman, maliyet ve operasyonel başarı arasındaki kondisyondur.
İlginizi Çekebilir: Deniz Ticareti Ve Denizyolu Lojistiği
