Bu yazımızın konusu, lojistik sektörünün en sık kullanılan kavramlarından biri olan konşimento nedir, hangi amaçla kullanıldığını, çeşitlerini ve aklınızda oluşan farklı soruların yanıtlarını bu yazımızda bulabileceğinizi umuyoruz.
Konşimento, Latincede bilgi, fikir anlamına gelen cognosciménto kelimesinden Türkçe’ye geçmiştir. Lojistik sektörü açısından bakıldığında ise taşıma senedi olarak bilinen konşimento, üzerinde yükleyici, alıcı, ihbar merci bilgileri başta olmak üzere söz konusu ticari işlemle ilgili her türlü bilginin yer aldığı kıymetli evraklara verilen isimdir.
Malın yüklendiği noktadan varış noktasına kadar taşınması için bir sözleşme niteliği taşıyan bu evrak, yüklemenin tamamlanmasını takiben, nakliye firması tarafından ihracatçı firmaya gönderilir.
Taşıyıcı firma tarafından, gönderen, alıcı ve taşıyıcıya verilmek üzere en az 3 asıl belge olarak düzenlenir. Aynı konşimentodan birden fazla düzenlenmesi durumunda ise her bir konşimentoya konşimento nüshası¨ adı verilmektedir.
Konşimento üzerinde;
- İhracatçının adı ve adresi
- İthalatçının adı ve adresi
- Nakliye firmasının adı ve adresi
- Gönderilen malın ağırlığı, maddi değeri ve sayısı
- Gönderilen malın yüklendiği ve varacağı limanların bilgileri
- Yükleme tarihi
- Ürün açıklaması ve paket sayısı
- Navlun ödeme bilgisi.(Navlun hakkında bilgi edinmek için Navlun nedir ve nasıl hesaplanır içeriğimize göz atabilirsiniz)
- İmza ve evrak düzenleme tarihi yer almaktadır.
İthalatçı firmanın malı varış gümrüğünden çekebilmesi için mutlak suretle konşimentoya ihtiyacı vardır. Lojistik işleyiş açısından oldukça kıymetli bir evrak olarak nitelendirilebilecek olan konşimentolar, şahsa, emire ve sahibine belirtilerek düzenlenebilirler. Bir anlamda düzenlendiği kişiye göre yapılan bir
konşimento sınıflandırması olan bu düzenleme şekillerini detaylandıracak olursak;
- Nama Düzenlenen Konşimento
Kişi veya firma unvanının consignee kısmına işlenmiş olduğu “emre” veya “emrine” kaydı olmayan konşimento çeşitleri nama düzenlene konşimentolar olarak sınıflandırılabilirler. Malın kesin alıcısı consignee kısmında yazılı olan taraf olduğu için bu konşimentonun cirolanarak devredilmesi, bedeli alınmak suretiyle bile olsa üçüncü şahıslara verilmesi söz konusu olamaz. - Emre Düzenlenen Konşimento
Ciro edilebilen ve ticari olarak devir imkânı bulunan konşimento çeşitleri ise emre düzenlenen konşimentolar olarak sınıflandırılırlar. Consignee kısmına yalnızca “emre” yani “to order” yazılarak belirtilen bu konşimentolar cirolanarak devir edilebilirler. Yükleyici tarafın ¨emrine¨ şeklinde düzenlediği kabul edilen bu çeşit konşimentolarda en mühim kural yükleten taraf, yani shipper tarafından cirolanması gerekliliğidir. Bu kısım yükleyici tarafından ciro edilmez ise tahliye sırasında limanlarda gecikme yaşanabilir ve bu da ek masrafların devreye girmesine sebep olabilir. - Hamiline Konşimento
Uluslararası lojistik jargonunda ¨bearer bill of loading¨ olarak adlandırılan bu konşimento türü yükleticinin talep etmesi üzerine düzenlenir. Karşılıklı güven esasının ön planda olduğu bir konşimento türüdür. Örnek vermek gerekirse, aynı holdinge ait iki farklı firma arasında gerçekleşen ticaretlerde konşimento hazırlanmasına gerek görülmeyebilir. Fakat güven esasına dayalı olması sebebiyle, ticari olarak güvenlik talebinin ön planda olduğu durumlarda yine konşimento düzenlenmesi gerekebilir.
Konşimento (Bill Of Lading) Çeşitleri Nedir?
Deniz yolu ile yapılan taşımaların şekline göre ortaya çıkan konşimento türleri ise temelde iki grup altında toplanmaktadır. Çünkü tarifeli (liner) seferlerde kullanılan konşimentolar ile tarifesiz (tramp) seferlerde kullanılan konşimentolar birbirlerinden farklıdır.
Tarifeli seferlerde kullanılan konşimento çeşitleri
Düzenli Hat Konşimentosu (Liner Bill of Lading): Tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan mal taşımaları için düzenlenir. Tarifeli sefer yapan gemiler belirli tarifelere uygun olarak kalkış/varış yapar uğrayacakları limanlar yanaşacakları limanlara kadar her ayrıntı belirli ve düzenlidir. Güvenli taşıma için tercih edilirler.
Konteyner Konşimentosu (Container Bill of Lading): Taşımanın konteyner ile yapıldığını belirten konşimentolardır. Konteynere yerleştirilen mallar yükleyicinin onayıyla mühürlenir ve konşimento yükleyicinin beyanına göre doldurulur ve üzerinde yükleyicinin yüklemeyi yaptığı ve saydığı ibaresi yer alır.
Kombine Taşıma Konşimentosu (Combined Transport Bill of Lading, Multimodal Bill of Lading): Bu belge, malın birden fazla taşıma modu kullanılarak taşınması durumunda birleşik taşımayı yapan firma tarafından düzenlenir.
Tek Konşimento (Through Bill of Lading): Taşımaya konu olan malın deniz yoluyla taşınmasına ek olarak karayoluyla da taşıması da gerekiyorsa her iki modda taşımayı içeren tek bir konşimento düzenlenir ve buna da tek konşimento adı verilir.
Freight Forwarder Konşimentosu: Bu belge, freight forwarder firmasının kendi matbu formuna, yine kendi firmasının taşıma sözleşmesi koşullarını içerecek şekilde basmış olduğu konşimentodur.
Tanker Konşimentosu: Tankerler ile taşınan ham petrol, akaryakıt ve kimyevi maddeler için düzenlenen konşimentolardır. Bu tür konşimentolarda taşınan malın cinsine ve özelliklerine göre özel ibareler ve şartlar yer alabilir.
Tarifeli olmayan seferlerde kullanılan konşimento çeşitleri
Tesellüm Konşimentosu (Received Bill of Lading): Bu belge sadece malın gemiye yüklenmek üzere teslim alındığını gösterir. Geçerli kılınabilmesi için gemi işletmecisi veya acentesi tarafından yükleme tarihi eklenmeli ve imzalanmalıdır. Ancak bu şekilde yükleme konşimentosuna dönüştürülebilir.
Yükleme konşimentosu (Shipped Bill Of Lading): Yükün ne zaman ve hangi gemiye yüklenmiş olduğuna dair şerh verildiğinde düzenlenen konşimentolardır.
Konşimento Hazırlama
Konşimento hazırlama dikkat ve özen gerektirir çünkü belgenin mutlak suretle eksiksiz ve doğru bilgilerle doldurulması gerekmektedir. Konşimentoyu hazırlamak için genellikle taşımayı yapacak nakliye firmasının konşimento hazırlama formu kullanılır. Bu form üzerinde yer alan tüm bilgiler doğru şekilde girildiğinde konşimento basılmaya hale gelir. Bu yöntemi kullanmak istemeyenler ise gönderimi yapacakları nakliye firmasına ulaşarak belgenin hazırlanması konusunda destek alabilirler.
Belgenin hazırlanması aşamasında internette yer alan konşimento örneği de kullanılabilir. Ancak aslolan belgenin bulunması değil, yukarıda da belirttiğimiz gibi, doğru ve eksiksiz şekilde doldurulabilmesidir.
İlginizi Çekebilir: Incoterms Terimleri
