Önceden ödenen prim karşılığında, beklenmedik bir hasara uğrayan kişi ya da kurumların hasarlarını tazmin etmeyi, tazminin gerçekleşebilmesi için gerektiği taktirde finansal destek sağlamayı kabul eden kuruluşlarla yapılan sözleşmeye sigorta denilmektedir. Sigorta sayesinde risk yönetimi sağlanabilmekte; güven, kayıp telafisi, girişimciliğin teşviki gibi alanlardaki boşluklar giderilerek, toplumların iktisadi ve sosyal hayatı ciddi anlamda desteklenebilmektedir.
Hızlı sanayileşme süreci, serbest piyasa ekonomisine geçiş ve uluslararası ticarette yaşanan gelişmeler neticesinde, sigortanın bu yazımızın içeriğini belirleyen ticari boyutu da ön plana çıkmıştır. Fabrikalar, şirketler, iş insanları, girişimciler iş hayatında attıkları her adımda büyük riskler almakta, bu riskleri ön görüp oluşmaları halinde meydana gelebilecek sonuçlarla ilgili tedbir almadıkları taktirde ciddi yükümlükler altıda kalabilmektedirler.
Bu yazımızın konusunu yüksek riskler altına girerek üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirmeye ve taahhüt ettiği işi başarıyla tamamlamaya çalışan lojistik sektörünün olmazsa olmazı “nakliye sigortaları” olarak belirledik. Bir malın ya da yükün bir noktadan bir diğer noktaya nakliyesi esnasında kullanılan araç ve ekipmanları ve taşınan yükün kendisini güvence altına alacak yegane unsur “nakliye sigortası”dır. Tüm sigorta türlerinin belirli bir rizikosunun bulunmasına karşın, lojistik sektöründe bu durum oldukça yüksek oranlıdır. Sırf bu açıdan bakıldığında bile diğer sigorta türlerinden ayrılan nakliye sigortaları; meydana gelebilecek hasar türleri, bu hasarları saptayacak kişilerin özel uzmanlıklara sahip olma gereklilikleri, konunun sadece bir ülkeyi değil birçok ülkeyi kapsaması sebebiyle uluslararası boyut taşıması gibi özellikleri ile oldukça farklı bir boyutta ele alınmalıdır.
Bugün genel olarak bakıldığında nakliye sigortaları üç ana grupta değerlendirilmektedir:
- Emtia Nakliyat Sigortaları
- Sorumluluk Sigortaları
- Denizcilik Sektöründeki İşletmelerin sorumlulukları
- T.M.M Sigortası
- C.M.R Sigortası
- Tekne Sigortaları
- Ticari Tekne Sigortaları
- Tekne İnşaat Sigortaları
- Yat Sigortalar
Emtia ve Nakliyat Sigortası Tanımı
Bir yükün veya bir malın bir noktadan bir başka noktaya farklı lojistik araçlar ve ekipmanlar kullanılarak nakledilmesi esnasında uğrayabileceği hasar, kayıp ve zararları teminat altına alan sigorta türüne Emtia Nakliyat Sigortası denilmektedir. Tarihte ilk olarak Londra ve Lloyd’s’ta uygulanan ve uluslararası ticarette yaşanan gelişmeler ve küreselleşmenin lojistik dünya üzerinde yarattığı büyüme neticesinde gelişerek günümüzdeki şeklini alan Emtia Nakliye Sigortası oldukça detaylı, uzmanlık gerektiren, uygulanması esnasında titizlikle hareket edilmesi zorunlu bir sigorta çeşididir. Sigorta yapan da yaptıran da işine ne kadar hakimse konunun boş noktaları o oranda azalacak, bu boşluklardan kaynaklanabilecek riskler de minimum seviyeye inecektir.
Emtia, sigortalının kasti hareketlerinden doğan zarar ve ziyanı, lojistik süreç esnasındaki olası akma, aşınma ve/veya yıpranmaları, malların kendi kusurundan ya da yetersiz ambalajlamadan kaynaklanan eksiklikleri karşılamamaktadır. Savaş, kargaşa, ayaklanma, çatışma, salgın, grev gibi mücbir sebepler ayrıca sigorta kapsamı içine dahil edilebilmektedir.
3 tip Emtia Sigorta Poliçesi bulunmaktadır. Bunlar;
- Direkt Kati Poliçe: Sigorta poliçesi kapsamında yer alması gereken tüm hususlar yükleme öncesinde biliniyorsa, direkt kati poliçe düzenlenir.
- Flotan Poliçe: Poliçe kapsamında yer alması gereken hususular ancak yüklemeden sonra netleştirilebiliyorsa o zaman emtia’nın yüklemeden sonra teminat altına alınabilmesi için flotan poliçe düzenlenir. Yine bankadan akreditif açılması ya da belirli bir dönemde yapılacak tüm sevkiyatların güvence altına alınması istenildiğinde de flotan poliçe türüne başvurulmaktadır.
- Abonman Sözleşmesi: Eğer, bir yıl içerisinde yapılacak olan tüm lojistik faaliyetler, bu faaliyetler esnasında uyulacak şartlar, fiyatlar ve sigortalı ile sigortacının yükümlülükleri belli ise bu sefer yıllık peşin sigorta ile ilerlenerek abonman poliçe düzenlenir. Sevkiyat frekansı ve kapasitesi yüksek firmaların tercih ettiği bir poliçe türüdür. Abonman sözleşmesi, sözleşmede belirtilen kapsayıcı hükümler doğrultusunda belirli bir limite kadar sigortalıya otomatik teminat sağladığı için avantajlı bir poliçe türüdür. Sözleşmede belirtilmiş bazı koşulların yerine getirildiği durumlarda sigortalıya prim iadesi de sağlamaktadır.
Nakliyat sigortalarında tam ziyan, dar teminat ve geniş teminat olarak üç farklı türde teminat vermek mümkündür.
Emtia Nakliyat Sigortalarında Fiyatlanmayı Belirleyen Unsurlar Nelerdir?
- Fiyatlamayı belirleyen ilk unsur malın türü, taşıma biçimi ve ambalajın türüdür.
- Yapılacak lojistik faaliyetin güzergahı (yurtiçi-yurtdışı, başlangıcı-bitişi-aktarması)
- Nakliyat aracının türü ve yapısı (gemi mi? Kamyon mu? Açık mı kapalı mı? geminin yaşı vb.)
- Teminatın kapsamı
Sorumluluk Sİgortaları
Nakliye sigortaları türleri içerisinde yer alan ikinci grup sigorta türüdür. Yurtiçinde veya yurtdışı karayollarında emtia taşımacılığı yapan nakliyat firmalarının, tersane sahiplerinin, marina sahiplerinin / işletmecilerin ve liman işletmecilerinin yaptırabileceği bir sigorta türüdür. T.M.M olarak tanımlanan türünün açılımı “Taşıyıcı Mali Mesuliyet Sigortaları”dır ve bu sigorta türünde yurt içinde karayolu ile lojistik faaliyet gösteren nakliyeci firmaların taşıdıkları yüke karşı hukuki sorumlulukları teminat altına alınır. C.M.R olarak tanımlanan diğer türü ise ülkeler / kıtalar arası lojistik faaliyeti yapan nakliyeci firmaların taşıdıkları yüke karşı hukuki sorumlulukları teminat altına alır.
Tekne Sigortaları
Nakliye sigortalarının üçüncü türü de “tekne sigortaları”dır. Her türlü deniz aracının denizde yaşanabilecek tehlikeli durumlar sonucunda uğrayabilecekleri hasarlara karşı teminat sağlar. Bu sigorta türünün ayrıca deniz araçlarının denize indirilmeleri ya da inşaları esnasında meydana gelebilecek riskleri de teminat alan versiyonları da bulunmaktadır. Tekne sigortalarının teminat kapsamı Londra Sigortacılar Enstitüsü Tekne Klozları ile belirlenmektedir. Tekne sigortalarında batma, yanma, infilak, karaya oturma, fırtınada hasar görme, alabora olma, kaza, bir başka deniz taşıtına çarpma, vurma gibi istenmeyen durumlarda meydana gelen zararlar teminat kapsamına alınmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Uluslarlararası Kişisel Eşya Taşımacılığı
