Birçok farklı bileşene sahip olan ve bu bileşenlerin her koşulda uyum içerisinde çalışmasını gerektiren lojistik sektöründe, müşterinizin ya da yükün ihtiyaç duyduğu kusursuz her çözüme farklı farklı gidiş yollarından ulaşmanız mümkündür. Sektöre özel bu ayrıcalıklı durum bilhassa proje taşımacılığında çok daha ön plana çıkmaktadır. Standart dışı olarak tanımlanan; ağır, havaleli, hacimli yüklerin bir noktadan başka bir noktaya taşınması esnasında kullanılan standart dışı taşıma yöntemlerinin uyum içerisinde bir araya getirilmesi olarak tanımlanabilecek “proje taşımacılığı”, tam da bu standart dışı koşulları ve komplike yapısı gereği belki de uzmanlığa ve titiz planlamaya en çok ihtiyaç duyan lojistik hizmetlerden biridir.
Zamanın belirleyici rol oynadığı proje taşımacılığında amaç her zaman, ağır, havaleli, hacimli olarak tanımlanan standart dışı yüklerin, belirlenen zamanda, belirlenen lokasyona hasarsız ve sorunsuz şekilde ulaşımının sağlanmasıdır. Bahsi geçen yük, sınırları belirlenemeyen, standart ekipmanlarla ya da lojistik araçlarla kolaylıkla taşınamayan bir yapıda olunca, bu yükün lojistik yolculuğunun detaylı şekilde, adım adım, bütün olasılıklar hesaplanarak planlanması zorunluluk halini almaktadır. Tüm bu sebeplerle de lojistik sektöründe proje taşımacılığı, oldukça ilgi çeken ve içinde bol miktarda başarı ve deneyim hikayesi barındıran bir servis halini almaktadır.
Proje Taşımacılığında İhtiyaç Duyulan Ana Unsurlar
Lojistik; hataların, yanlış hesaplamaların, planlama eksiklerinin kolay tolere edilemediği, yaşanan aksaklıkların çok ciddi ekonomik kayıplara sebep olabileceği bir sektördür. Bu durum karayolu, denizyolu, havayolu, demiryolu gibi lojistik hizmetlerin birinin ya da kombinasyonlarının kullanılabildiği standart lojistik hizmetlerde halihazırda geçerli olurken, proje taşımacılığında çok daha öne çıkmaktadır. Bu sebeple belgelerin tam olması, izinlerin alınması, doğru ekipmanların kullanılması ve alanında deneyimli bir ekibin konuyu yönetmesi oldukça önem kazanmaktadır.
Deneyimli kadro proje taşımacılığındaki kilit noktadır. Çünkü tüm operasyonu yöneten, çözümsüz gibi görünen konuları bilgi birikimiyle çözen, olmazı oldurabilen bu deneyimli kadrolardır. Her şeyden önce, proje taşımacılığı yapacak ekiplerin, ülkelerin taşımacılık konusundaki kurallarına ve prosedürlerine tamamıyla hakim olmaları gerekmektedir. Ayrıca karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu gibi tüm lojistik servislerin özelliklerini ve hizmet sınırlarını bilmeli, lojistiği tek bir yönüyle değil, bütünsel olarak değerlendirmelidir. Tüm bilgi birikimlerini bu vizyonla ortaya koyabilmeleri oldukça önemlidir.
Proje taşımacılığında ihtiyaç duyulan bir diğer önemli unsur ise, lojistik planlama içerisinde kullanılacak olan tüm ekipmanın ve araçların gabari dışı / ağır yük taşımasına uygun olmaları konusundaki gerekliliktir. Yani, proje taşımacılığı bu alan için özel olarak tasarlanmış ve üretilmiş araçlarla yapılabilmektedir. Proje taşımacılığı alanında hizmet veren firmalar, gabari dışı, ağır, hacimli yüklerin taşınmasında ihtiyaç duyulan hidrolik aks, lowbed treyler, kırkayak, yüzer sistemli, sabit ya da tekerlekli vinçlere kolaylıkla erişim sağlayabilmelilerdir.
Doğru ekipman ve doğru ekiple birlikte tüm güzergah ve yol analizleri yapılmalı, veriler doğru değerlendirilmeli, zaman yönetimi ve mühendislik planlamaları eksiksiz şekilde yapılmalıdır. Yükün ilerleyeceği güzergâh üzerinde bulunan tüm tünel, köprü, geçit, kavşaklar önceden değerlendirilmeli, yolun eğimi hesaplanmalı ve projenin planı buna göre çıkartılmalıdır.
Proje Taşımacılığı Kapsamında Değerlendirilmesi Gereken Yükler
Gabari dışı olarak da tanımlanabilen, ağırlık, hacim, ebat açısından standartların dışında kalan yüklerin proje taşımacılığı kapsamında değerlendirileceğini yazımızın başında belirtmiştik. Bu tanımı detaylandıracak olursak -verdiğimiz örnekler tamamını kapsamasa da- aşağıdaki şekilde sıralama yapabilmemiz mümkündür;
- Makine, makine parkurları, teçhizat
- Rüzgar, buhar ve gaz türbinleri
- Doğalgaz, termik, hidro elektirik, baraj, mobil santraller
- Fabrika, üretim tesisi ekipmanları
- Boru hatları
- Raylı sistemler
- Rafineri ve petrokimya tesisleri
- Transformatör, kondansatör ve ısı kazanları
- Tanklar ve basınç ekipmanları
- Kurutucular ve baca fırınları
- Yatlar
Yukarıda sıraladığımız ve genel olarak gabari dışı olarak tanımlanabilecek ürün gruplarının yanı sıra; afet lojistiği kapsamına giren gıda, ilaç, ihtiyaç taşımaları / dağıtımı da özel planlama gerektirmesi ve olağanüstü koşullarda gerçekleştirilmesi sebebiyle proje taşımaları kapsamında ele alınmaktadır.
Bilinmesi gerekmektedir ki, hiçbir proje taşıması bir diğeri ile bire bir aynı yapıya sahip değildir. Elbette ki her proje, tecrübe açısından bir diğerine ışık tutmaktadır ancak sonuçta her biri kendi içerisinde ayrıca ele alınmalı, titizlikle kurgulanmalıdır. Proje taşımacılığındaki çoğu ürün maddi değeri yüksek, yedeği bulunmayan ya da güçlükle bulunan ürünlerdir. Dolayısıyla hasar görmesi ya da kayba uğramasında doğacak sıkıntı oldukça büyük olacaktır. Bu sebeple projenin risk yönetimi mutlaka yapılmalı, sigortadan yararlanmak proje taşımacılığının vazgeçilmez unsuru olmalıdır.
Proje Taşımacılığında Çevre Güvenliği ve Alınması Gereken Önlemler
Proje taşımacılığında hem taşınan yükün, hem taşımayı yapan ekibin hem de çevresel faktörlerin güvenliğinin sağlanması oldukça önemlidir. Lojistiği sağlanacak olan bu özel yükler, genellikle taşıma araçlarında bulunan özel bağlama yöntemleri ile güvence altına alınmaktadır. Ayrıca yüklerin ambalajı da hem yükün yapısı, hem olası prosedürlerin belirlediği teknik özellikler hem de çevresel faktörler göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Bazı durumlarda yüke özel ekipmanların tasarlanması gerekebilmekte, bazı durumlarda ise taşıma için özel yolların, köprülerin, yan yolların bile inşa edilmesi gerekebilmektedir. Proje taşımacılığında lojistiği sağlanacak olan yükün, çevreye ya da araç trafiğine zarar vermeden planlanması hayati bir zorunluluktur. Proje lojistiğinde kısaca HSE olarak tanımlanan “Health, Safety, Enviroment” tedbirleri devreye sokulmalı, güvenlik prosedürleri harfiyen yerine getirilmelidir. Hatta, proje lojistiğinde kullanılan tüm araç gereci ve ekipmanı kullanan kişiler de özel eğitimlerden geçmeli, gerekli görülen sertifikalara sahip olmalı, aldıkları eğitimleri belirli aralıklarla tekrar ederek kendilerini her zaman güncel tutmalıdırlar.
Karayolu taşımalarında ya da sürecin karayolu taşıması kapsamına giren bölümünde taşıma aracının önünde ve arkasında yol gösterici kılavuz araçların bulundurulması, renkli /ışıklı uyarı ekipmanlarının monte edilmesi, araçlarda “dikkat uzun ve geniş araç” yazılı tabelaların asılması kanuni bir gerekliliktir. Gidiş-gelişli yollarda taşıma aracına refakat eden eskort araçların 50 metre mesafeden aracı takip etmeleri, çift şeritli yollarda ise bu mesafeyi 30 metreye kadar düşürmeleri gerekmektedir. Köprü geçişlerinde ise aracın girişte durması, gerekli kontrolleri yapması ve köprüde saatte 5 km ve altında seyir halinde bulunması önemlidir. Yüklü araçlar köprülerde seyir halindeyken aynı anda köprüden başka araçların geçmesine engel olunmalıdır. Tünel geçişlerinde ise tünelin mevcut yüksekliğine göre low bed olarak tanımlanan küçük tekerli araçların kullanılması gerekmektedir.
Bütün bunlara ek olarak, proje lojistiği yapan araçlar ayrıca trafikte seyir halindeyken saatte 30 km hız limitini de aşmamalı, gece seyir halinde bulunmamalı, sadece gündüz saatlerinde ve hava aydınlıkken yol almalıdır.
Proje Taşımacılığında Kullanılan Lojistik Servisler
Proje taşımacılığı elbette tüm lojistik servisler kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. Ancak tabii ki ağır, gabari dışı ve hacimli yüklerin taşınmasına imkân tanımadığı için havayolu taşımacılığı çoğu zaman bu kapsamın dışında kalmaktadır. Ancak yine de havayolunda proje taşımacılığına özel tasarlanan Dev Antonov veya Hercules uçakları kullanılabilmekte, bu sayede ihtiyaç duyulduğu takdirde havayolunda da ekonomik ve avantajlı yöntemler geliştirilebilmektedir. Bu sistemle taşınacak malzemelerin montaj ve demontaj işlemlerinin önceden yapılması önemlidir.
Denizyolu ve nehir yolu ise hacimli ve ağır yüklerin taşınması konusunda oldukça esnek çözümler sunmaktadır. Çünkü su üzerinde taşınan yüklerde herhangi bir ebat ve/veya ağırlık kısıtlaması bulunmamaktadır. Ancak denizyolu ile gerçekleştirilecek proje taşımalarında da, yükleme ve boşaltma limanlarının yapıları önem kazanmaktadır. Bu sebeple planlama yapılmadan önce liman yapıları ve özellikleri titizlikle incelenmeli, limanlarda bulundurulması gereken yüksek taşıma kapasiteli ve mobil vinçlerin temininde herhangi bir sıkıntı yaşanmaması için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
Proje Taşımacılığının Ayrıcalıkları
Proje taşımacılığı başlı başına bir ekip işidir. Ve bu alanda hizmet veren ekipler alanında uzman, iletişim becerileri ve koordinasyonları yüksek, planlama becerileri kuvvetli insanlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla bu tarz ekiplere sahip lojistik servis sağlayıcıların deneyimleri, sektörel tecrübeleri de oldukça yüksek olarak algılanmaktadır. Ve elbette bir lojistik servis sağlayıcının proje taşımacılığı konusundaki hâkimiyeti, ona sektörde ciddi anlamda rekabet avantajı sağlamaktadır.
İlginizi Çekebilir: Parsiyel Taşımacılık Ve Avantajları
