Bulunduğu ülkenin siyasi sınırları içerisinde yer almasına rağmen o ülkenin yürürlükte olan ticari ve iktisadi hukuki kurallarının, mevzuatının tamamının ya da bir kısmının dışında kalan ve aynı zamanda gümrük hattına dahil olmayan; uluslararası liman veya havaalanı yakınında kurulan bölgeler; literatürde “serbest bölge” olarak tanımlanmaktadır.
Serbest bölgeler, ithal ticari ürünlerin gümrüksüz şekilde getirilebildiği, depolanabildiği, üretim amacıyla ya da farklı sebeplerle bir takım işlemden geçirilebildiği, ticari ve hukuki sınırlayıcı faktörlerin en aza indirgendiği özel alanlardır.
Serbest bölgelerde, sınai ve ticari faaliyetler konusunda farklı teşvikler uygulanmakta, bu sayede dış ticaretin, ihracata yönelik faaliyetlerin, döviz girdisinin ve yabancı sermaye yatırımlarının da artırılması amaçlanmaktadır. Serbest ticari bölgeler ayrıca yerli üreticilere dünya piyasalarında rekabet avantajı sağlarken, diğer yandan farklı iş kolları yaratılmasını ve bu sayede istihdamın artırılmasını da hedeflemektedir.
İstihdamın ve döviz gelirinin artırılması, ithalatın ve ihracatın geliştirilmesini amaçlayan serbest bölgeler, bulundukları bölgenin kültürel açıdan zenginleştirilmesi ve ülkelerin ekonomik gelişimleri için de oldukça büyük önem teşkil etmektedirler.
Serbest bölge kavramı özellikle Türkiye gibi istihdam sorunu ve ekonomik dalgalanmalar yaşayan ülkeler için büyük avantajlar sunmaktadır. Bugün Türkiye’de serbest bölgelerde istihdam edilen kişi sayısının 46 binin üzerinde olduğu bilinmektedir. Uluslararası ticarette Asya ile Avrupa arasında köprü vazifesi gören Türkiye, bugün sayıları 21’e ulaşan serbest bölgesiyle, coğrafi konumunun getirdiği avantajı da kullanarak ciddi ekonomik faydalar sağlamaktadır. Gelecek yıllarda serbest bölge sayısını artırmaktansa, mevcut serbest bölgelerin daha etkin kullanılması, kapasitesinin ve verimliliğinin artırılması hedeflenmektedir.
Türkiye’deki Serbest Bölgeler
Bugün Türkiye’de faaliyet göstermekte olan 21 serbest bölge şu şekilde sıralanmaktadır: Adana-Yumurtalık, Ege, Antalya, Avrupa, Bursa, Denizli, Doğu Anadolu, Gaziantep, İstanbul İhtisas, İstanbul Deri ve Endüstri, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, İstanbul Trakya, İzmir Menemen Deri, Kayseri, Kocaeli, Mardin, Mersin, Rize, Samsun, Trabzon, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesi. İstanbul Atatürk Havalimanı’nın adı 2020 yılında İstanbul İhtisas olarak değiştirilmiştir.
Serbest Ticari Bölgelerin Sağladığı Avantajlar
- Serbest ticari bölgeler, işgücü ve arazi maliyeti açısından avantajlar sunar
- Uluslararası ticaretten elde edilen gelire ücretsiz-masrafsız transfer imkanı tanır.
- Gümrük vergisi, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve banka işlem vergilerinden muafiyet sağlar.
- Çevrilmesi mümkün herhangi bir döviz cinsi için serbest kullanım imkanı sunar
- Dış ticaret serbestliği sağlar, yasal kısıtlamaların önüne geçer
- Herhangi bir ürünün serbest bölge içerisinde kalma süresinde bir süre kısıtı bulunmaz
- Serbest bölgelerde grev ve lokavt yasağı yoktur
- Serbest bölgelerde yabancı sermaye iştirakinde herhangi bir sınırlandırma bulunmaz
- Serbest bölgeler, çalışma koşulları, altyapı açısından cazip ve modern mekanlardır
- Serbest bölgelerde tüm firmalar, tüm haklardan herhangi bir ön koşul olmaksızın eşit şekilde faydalanırlar.
İlginizi Çekebilir: Karayolu Taşımacılığı Ve Almanya Karayolu İhracat Hizmetleri
