Tasfiye Nedir?

Tasfiye, ticaret dünyasında önemli bir kavramdır ve özellikle gümrük işlemleriyle ilgili süreçlerde sıkça karşılaşılır. Gümrük otoritesi tarafından yakalanan kaçak ürünler ile yasal yollarla Türkiye’ye getirilen ancak gümrük işlemleri yasal çerçeveye uygun olarak tamamlanmayan ürünler, “tasfiyelik hale gelen eşya” olarak adlandırılır. Bu tür eşyaların tasfiye edilmesi, hem devletin ekonomik kayıplarını önlemek hem de düzenin sağlanması açısından büyük bir öneme sahiptir. Tasfiye süreci, bu tür malların durumunu belirleyen bir dizi yasal ve idari işlemden oluşur. Malların tasfiyesi, açık artırma, imha veya bağış gibi çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilir. 

 

Hangi Eşya Tasfiye Edilir?

Gümrük düzenlemelerine göre, aşağıda listelenen mallar elden çıkarılacaktır:

• Yolcu bagajına özel gümrük depolarında üç aydan fazla bekleyen yolcu eşyası,
• Gümrük Kanununda belirtilen süreler içerisinde, gümrük tarafından onaylanmış bir işlem veya kullanım için gerekli adımlar atılmamış olan eşyalar,
• Fikri ve sınaî mülkiyet haklarının korunmasına dair yasalar gereği gümrük işlemleri durdurulan ve yetkili mahkeme tarafından verilen karar doğrultusunda elden çıkarılması gereken malzeme,
• Tahlil sonuçlarının ilgili kişiye iletilmesinden itibaren bir ay içinde alınmayan örnek eşya,
• Gümrük beyannamesi onaylanmış fakat, belirtilen süre içinde işlemleri bitirilemeyen malzemeler,
• Gümrük depolarında yer alan ve gümrük tarafından onaylanmış bir işlem veya kullanım için yapılan beyanın kaydedilmesinden itibaren otuz gün içinde işlemleri tamamlanmayan mallar,
• Antrepolarda, gümrük otoritesi tarafından belirlenen bekleme süresi sona eren eşyalar,
• Antrepolarda gerçekleştirilen sayım sonucunda fazla tespit edilen ve bu fazlalığın makul nedenlerden kaynaklandığına gümrük idaresince inanılmayan eşyadır.
• Gümrüğe bırakılan mal ile gümrüğe bırakılmış kabul edilen mal,
• Posta yoluyla gönderilen ve belirtilen süre içinde alıcı veya gönderici tarafından kabul edilmeyen nesne.

 

Tasfiye Şekilleri Nelerdir?

Bu konu, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 178. maddesinde ele alınmıştır. Tasfiye yöntemleri, gümrük işlemleri ve malların değerlendirilmesi bakımından son derece önemlidir. Bu yöntemler arasında en yaygın olanı, ihale usulüyle gerçekleştirilen satışlardır. İhale yöntemi, kamu mülklerinin değerini yükseltmek ve daha geniş kitlelere ulaşmak amacıyla tercih edilmektedir.

Yeniden ihraç amacıyla yapılan tasfiye işlemleri de önemli bir rol oynamaktadır. Bu yöntem, ürünlerin yurtdışına satılması yoluyla ülke ekonomisine fayda sağlamaktadır. Ayrıca, perakende satışlar aracılığıyla gerçekleştirilen satışlar, tüketicilere doğrudan ulaşma olanağı tanıyarak tüketim alışkanlıklarını da değiştirmektedir.

Bunların yanı sıra, kamu kurumları ile özel yasalarla kurulmuş vakıf ve derneklere ayrılmak suretiyle gerçekleştirilen tasfiyeler, sosyal sorumluluk projeleri çerçevesinde ele alınmaktadır. Nihayetinde, eğer bu mülklerin başka bir şekilde kullanılması mümkün değilse, yok edilerek tasfiye işlemi yapılmaktadır.

 

Yeniden İhraç Amaçlı Satış Yoluyla Tasfiye Nasıl Yapılır?

Yeniden ihraç amacıyla gerçekleştirilen tasfiye işlemi, mal sahibi tarafından perakende satış kararı veya ihale ilanından önce yapılan başvuruyla başlar. Bu başvuru aşamasında, eşyaya dair gereken mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Eşyanın CIF bedelinin %1’i ile birlikte, eşyayı bulunduran işletmecinin hizmet karşılığı alacakları ve diğer masraflar da ödenmelidir.

Başvurunun onaylanmasının ardından, malın 30 gün içinde gümrük kontrolünde yurtdışına gönderilmesi ya da bir gümrük rejimi kapsamında işleme alınması gerekmektedir. Eğer mal yurtdışına ihraç edilmezse, bu durumda yeniden ihraç edilmek amacıyla açık artırma ile satılacaktır. Bu süreç, hem finansal kayıpların engellenmesi hem de mevcut malların değerlendirilmesi açısından son derece önemlidir.