Transit rejimi, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde bir noktadan diğerine taşınacak eşyalara uygulanır. Söz konusu eşyalar ticaret politikası önlemlerine ve ithalat vergilerine tabi tutulmayan, serbest dolaşıma girmemiş ve ihracatla ilgili işlemleri tamamlanmış eşyalar için geçerlidir.
Bu rejim aşağıda yer alan sözleşmeler kapsamındaki transit işlemlerini kapsamaktadır:
- 14.11.1975 tarihli Tır Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi
- 26.06.1990 tarihli Geçici İthalat Sözleşmesi
- 20.05.1987 tarihli Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme
- 19.06.1951 tarihli Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme
Gümrük idareleri, bu rejime tabi tutulan eşyaların aşağıdaki şekillerde taşınmasına izin vermektedir:
- Yabancı bir ülkeden bir başka yabancı ülkeye
- Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye
- Türkiye’den yabancı bir ülkeye
- Türkiye içinde bir gümrük idaresinden diğerine
Transit eşyaları kara yoluyla yapıldığında eklenecek gümrük vergilerinin ödenmesi konusunda teminat verilmesi gerekmektedir fakat bu şart boru hattı, demiryolu, havayolu veya denizyolu ile gerçekleşen taşımalarda özel durumlar haricinde aranmamaktadır.
Ortak Transit Rejimi Ulusal Transit Rejimi ve Topluluk Transiti
Ortak Transit Rejimi; Avrupa Birliği bünyesinde bulunan 28 ülkenin yanı sıra Makedonya, Sırbistan, İsviçre, İzlanda, Norveç ve Türkiye arasında 01.12.2012 tarihinden itibaren uygulamaya girmiştir. Bu rejim, söz konusu ülkelerin bir tanesinin bir gümrük idaresinden en az bir sınır geçerek, aynı ülkenin bir başka gümrük idaresine veya bir başka taraf ülkenin idaresine taşınmasını kapsar.
Topluluk Transiti eşyaların bu sınırlar içerisinde iki nokta arasında vergiden muaf biçimde taşınmasını sağlamaktadır.
Bu rejimler hem finansal açıdan hem de zaman açısından kazanımlar sağlamaktadır. Gerek gümrükte bekleme sürelerini kısaltarak, gerek transit işlemlerindeki bürokratik adımları azaltarak teslimat sürelerinde kayda değer bir kısalma gerçekleşmesini sağlamaktadır. Diğer yandan taşımaların takibini elektronik olarak gerçekleşmeyi sağlayan teknolojilerin kullanımı da hem hız hem de kolaylık sağlayarak rekabet avantajı yaratmaktadır.
Ulusal Transit Rejimi Türkiye Gümrük Bölgesini konu alır. Taşınan eşyalar ulusal gümrük idarelerinin birinden başlayıp bir diğerinde sonlanacak bir transit yapmaktadır. Bu kapsamda bulunan taşımalarda eşyanın hangi statüde taşındığını ayırt edebilmek için çeşitli rejim kodları kullanılmaktadır. Bu kodlar aşağıdaki gibidir:
- T1
- T2
- TR
- IR
T1 rejimi topluluk dışı eşyaların ortak transit hükümlerine uygun biçimde taşınmasına uygulanır, T2 rejimi ise topluluk eşyalarını kapsar. Diğer yandan TR rejim kodu da bulunmaktadır. Bu Türkiye içerisinde başlayıp biten transitlerin kolay ayırt edilmesini sağlayan koddur. Son olarak IR rejim kodu gümrük işlemleri tamamlanmış yüklerin ulusak transit rejimi içerisinde taşınması sırasında kullanılan koddur.
Transit Rejimi uluslararası taşımacılıkta ve ticarette sınırların ortadan kaldırılarak daha büyük hız ve kolaylıkla işlemlerin tamamlanması için atılan adımlar kapsamında görülebilir. Farklı ülkelerin ortak bir sistemle hareket ederek bilgiyi paylaşmasını ve işlemlerin sadeleşmesini kapsar. Bu sayede kesintiye uğramadan taşınan mallar ticarette akışı hızlandırarak rekabet avantajı sağlamaktadır. Bilgisayar sistemleri kullanılarak her ülke için tekrar beyannamelerde bulunmaya gerek kalmadan aynı belgeler üzerinden ilerlemeyi sağlayan bu sisteme Türkiye’nin de dahil olması uluslararası ticaret platformunda bir partner olarak yerimizi almamızı sağlamaktadır.
